Van vet eten word je dik. Dat is ons jaren lang ingepeperd. En wat dacht je van deze: Verzadigd vet is slecht voor je. Het is allebei niet waar. En toch gelooft half Nederland dit nog steeds. Het tegendeel is inmiddels onderzocht en bewezen. Vet eten is gezond. Maar de angst voor vet zit er diep in.
Het begon in de jaren 50. Er is toen een onderzoek gepubliceerd wat vertelde dat verzadigde vetten slecht zijn voor je gezondheid. Inmiddels weten we dat dit onderzoek aan alle kanten rammelt. Ons idee over vet en hoe ons dat dik en ziek zou maken is gebaseerd op achterhaalde en gebrekkige kennis. Toch heeft het idee lang stand gehouden, want in de jaren negentig was er zelfs een voorlichtingscampagne ‘Let op vet!’. Het gevolg? We gingen massaal calorieën tellen. Want, vet bevat veel calorieën. Dus die producten moeten we voortaan laten staan. Het grootste deel van de vetten in onze voeding werd vervangen door koolhydraten. Maar deze verzadigen helemaal niet zo goed als vet. Je kunt er van blijven eten. We realiseerden ons niet dat het de overload aan koolhydraten is die ons dik maakt, en het tekort aan goede vetten dat ons ziek maakt.
Transvet
Maar wacht, voor je nu gelijk een patatje mayo besteld. Niet alle vetten zijn oké. Het ligt iets genuanceerder. Dat zal ik toelichten. Er is wel een echte schurk op de vetten markt: transvet. Waar verzadigd vet steeds de schuld van kreeg: het verhogen van de kans op hart- en vaatziekten, is transvet hiervan de echte schuldige. Het verhoogt het ongunstige LDL cholesterol en verlaagt het gezonde cholesterol. Daarnaast verhoogt het de kans op kanker en overgewicht, en het immuunsysteem werkt minder goed. Transvet is makkelijk in gebruik en goedkoop, daarom wordt het vaak gebruikt in sauzen, tortilla chips, zoutjes, koek, snoep en soepen. Op de ingrediëntenlijst van een product zit het meestal verstopt achter de term (gedeeltelijk) gehard vet of gehydrogeneerde sojaolie. Gelukkig vervangen veel fabrikanten nu het transvet voor een ander (plantaardig) vet. Maar daarmee kom ik bij het volgende.
Omega 6 vetzuren
Plantaardige vetten hebben een goede naam. Iets als ‘gebakken in zonnebloemolie’ klinkt gezond. En als dáár reclame mee gemaakt wordt, zal het dus wel goed voor je zijn. Helaas is dat niet waar. Een extra vierge olijfolie over je salade: doen! Super gezond met die omega 9 vetzuren. Maar de meeste andere plantaardige vetten (zoals zonnebloemolie en arachideolie) staan bol van de omega 6 vetzuren. Deze vetzuren horen in balans te zijn met omega 3 vetzuren. In een westerse voedingspatroon is die balans ver te zoeken. We krijgen veel te veel omega 6 binnen ten opzichte van omega 3 vetzuren. Dat heeft grote gevolgen. Uit onderzoek blijkt dat deze onbalans mede verantwoordelijk is voor hart-, en vaatziekten, hoge bloeddruk, depressie, diabetes, overgewicht en allerlei gedragsstoornissen.
Welk vet is gezond om te eten?
Dus toch vet maar laten staan? Niet doen, want goede vetten staan aan de basis van je hormoon-, en je energiehuishouding. Neem nu roomboter en kokosolie. Beiden heel gezond en toch verzadigd. Roomboter en kokosvet bevatten voornamelijk korte,- en mediumketen vetzuren. Wist je dat deze je spijsverteringstelsel beschermen tegen ontstekingen en de kans op dikke darm kanker verminderen? Deze vetten zijn ook essentieel voor de ontwikkeling van de hersenen en de opname van de in vet oplosbare vitaminen A, D, E en K. Daarnaast vormen ze ook de bouwstenen voor de buitenkant van iedere cel in je lichaam en voor verschillende hormonen. Het fijne is dat ze ook goed tegen verhitting kunnen (in tegenstelling tot olijfolie), zonder dat er schadelijke stoffen worden gevormd.
Voor koud gebruik is extra vierge olijfolie een hele mooie. Het bevat minder omega 6 vetzuren dan veel andere plantaardige oliën. En juist weer veel omega 9 vetzuren en verschillende ontstekingsremmende stoffen. Niet voor niets wordt het veel gebruikt in de gezonde mediterrane voeding.
Begrijp me goed, dit is geen pleidooi was voor het Atkins dieet of een andere koolhydraat arm dieet. Koolhydraten hebben we net zo goed nodig. Maar hopelijk durf jij je angst voor vet nu te laten varen. En nog een laatste tip: wil je langer verzadigd zijn van je maaltijd, en niet gaan snaaien tussendoor, voeg dan voortaan wat meer goede vetten toe aan je maaltijd en je zult zien: dat geeft langdurige energie want: vet eten is gezond!
